Ston - odnowiono mury miejskie, najdłuższy system fortyfikacyjny w Europie

Mury miejskie Stonu, najdłuższy system fortyfikacyjny w Europie, a drugi na świecie (dłuższy jest tylko Mur Chiński), niedawno zostały udostępnione dla zwiedzających po kilkuletnich pracach rewitalizacyjnych. Było to największe tego rodzaju przedsięwzięcie w Chorwacji. Pierwsze prace konserwatorskie rozpoczął pięćdziesiąt lat temu Lukša Beritić (1889 - 1969), konserwator i historyk z Dubrownika, zaś przyspieszono je w 2003 roku. Wszystkie roboty wykonywane są w taki sam sposób, jak wtedy, gdy mur budowano. Od 1952 roku murami opiekuje się Towarzystwo Przyjaciół Zabytków Dubrownika, które sfinansowało także rewitalizację kosztem 3 - 5 milionów kun rocznie. Po otwarciu wstęp na mury będzie za biletami, co pozwoli na ich utrzymanie i dalszą rewitalizację, a także przyczyni się do rozwoju kulturalnego i turystycznego Stonu. Mury miejskie Stonu zbudowano w XIV wieku, gdy w 1334 roku Półwysep Pelješac wszedł w skład Rzeczypospolitej Dubrownickiej. Dla jej obrony i ochrony zbudowano Wielki Mur, największe przedsięwzięcie fortyfikacyjnourbanistyczne w ówczesnej Europie. Najpierw wzniesiono mur łączący oba brzegi półwyspu, ufortyfikowano dwa miasta - Ston od południa i Mali Ston od północy. Pelješac oddzielony został od lądu Wielkim Murem o długości 5,5 kilometra. Dziś długość ta wynosi 5 kilometrów, reszta uległa zniszczeniu podczas trzęsień ziemi w XVII i XX wieku. Mury wzmocnione są 40 wieżami i 5 twierdzami. Na ich początku i końcu znajdują się dwie twierdze: Koruna w Małym Stonie i Veliki kaštio w Stonie. Najpotężniejsza jest twierdza Bartolomeo na wzgórzu nad Stonem. Ze starych kronik dubrownickich dowiadujemy się, że budowa Wielkiego Muru trwała 18 miesięcy. Wewnątrz, w Stonie znajdują się cztery kwartały domów mieszkalnych i budynków publicznych (Pałac Rektorów - Knežev dvor, budynek Kancelarii Rzeczypospolitej Dubrownickiej, Kordegarda, fontanna wodociągu z 1581 roku), kościół św. Błażeja (sv. Vlaha), Pałac Biskupi i Klasztor Franciszkanów. Z kolei Mali Ston zbudowano po stronie północnej murów, nad brzegiem Małego morza, również według planów urbanistycznych z lat 1335 i 1358, które zachowały się w Dubrownickim Archiwum Historycznym. Są to najstarsze zachowane plany w Europie. Port z falochronem, magazyny soli, arsenał, kościół parafialny i plebania, wieża zegarowa z dzwonnicą oraz monumentalna twierdza Koruna to główne obiekty budowlane Małego Stonu. Ministerstwo Kultury informuje, że mury miejskie Stonu, Ston i Mali Ston oraz saliny będą jako jedna całość zgłoszone jako kandydat na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO, na którą niedawno wpisamo siedem obiektów chorwackiego niematerialnego dziedzictwa kulturowego.


Źródło: CNTB