Split - Pałac Dioklecjana

Split, metropolia Dalmacji, miasto pod ochroną UNESCO-a wpisane na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego, której sercem jest wzniesiony ponad 1700 lat temu Pałac Dioklecjana, wita gości z otwartymi rękoma. Miasto położone jest w najcieplejszej części północnego wybrzeża Morza Śródziemnego. Łagodny klimat z 2700 godzinami słonecznymi w roku sprawia, że nawet w zimie można tu cieszyć się słońcem. Split jest centrum przemysłowym, naukowym i gospodarczym regionu. Jego "zieloną duszą" jest wzgórze Marjan położone w zachodniej części półwyspu, gdzie pod sosnami można przechadzać się wzdłuż morza. Pierwszym mieszkańcem Splitu był cesarz Gajus Aureliusz Valeriusz Dioklecjan, który w 293 roku postanowił zbudować w cichej zatoce letnią rezydencję, do której przeprowadził się po opuszczeniu tronu cesarskiego. Po jego śmierci ogromny pałac (30 tysięcy metrów kwadratowych) popadł w ruinę, a w VII wieku, po najeździe Awarów i Słowian, w jego murach schronili się mieszkańcy pobliskiej Salony, stolicy rzymskiej prowincji Dalmacji. Pałac stał się więc zalążkiem miasta, które na przestrzeni wieków należało do królów chorwackich, węgierskich, do Rzeczypospolitej Weneckiej, Francji napoleońskiej i monarchii Austrowęgierskiej.

Jednak Pałac Dioklecjana zawsze był i pozostał centralną częścią miasta, miejscem wszystkich ważnych wydarzeń i codziennego życia jego mieszkańców.

Zachowane fragmenty budowli antycznej wraz z dobudowanymi w wiekach późniejszych pałacami, kościołami i domami mieszkalnymi tworzą cenny zespół archeologiczny i zabytkowy, wpisany w 1979 roku na Listę dziedzictwa kulturowego UNESCO.

Wiele elementów architektoniczno-artystycznych pałacu pochodzi z różnych części świata: granitowe kolumny i sfinksy z Egiptu, marmury z Włoch, a rzeźbione dekoracje z wyspy

Prokonez na Morzu Marmara. Założenie architektoniczne pałacu od początku wzorowane na rzymskim obozie wojskowym, jest unikatowym przykładem budownictwa swoich czasów, kiedy przepych dominował nad klasyczną równowagą.

Po śmierci cesarza Dioklecjana w 316 roku w pałacu zamieszkali wygnani członkowie jego rodziny. Nowy początek dali mu uchodźcy z Salony, a miasto zaczęło się intensywnie rozwijać w wiekach XII - XIV, kiedy mury budowli rzymskich stały się zaczątkiem średniowiecznej zabudowy. Mauzoleum cesarskie przekształcono w chrześcijańską katedrę, do której dobudowano romańską dzwonnicę.

Mieszkańcy Splitu twierdzą, że ich miasto jest "najpiękniejsze w świecie i w okolicy", bowiem nigdzie nie można spotkać tak harmonijnego nawarstwienia budowli z różnych okresów historycznych, w otoczeniu roślinności podzwrotnikowej - palm i agaw.

Wiecznie młody Split, miasto pełne śródziemnomorskiego temperamentu, w lecie jest jeszcze bardziej żywe, słychać tu różne języki licznych podróżnych przybywających do największego portu morskiego i lotniczego na wschodnim wybrzeżu Adriatyku. Tym z nich, którzy zdecydują się tu zatrzymać, Split oferuje spacer nadmorskim deptakiem, który rozpoczyna się na zachodzie w parku leśnym na wzgórzu Marjan, wiedzie przez zielony półwysep Sustipan aż do Rivy przylegającej do antycznych murów, z niezliczonymi kafejkami i dalej, do Bačvic - żwirowej plaży w sercu miasta. Tu rozgrywane są mecze "picigina", a wieczorami zbiera się młodzież.

Miłośnicy zabytków powinni obejrzeć mury i bramy miejskie, Perystyl i podziemia Pałacu Dioklecjana, katedrę, muzea i galerie, a za miastem warto odwiedzić wykopaliska archeologiczne w Salonie (obecnie Solin), średniowieczną twierdzę Klis lub popłynąć promem na jedną z wysp Środkowej Dalmacji.

W Splicie znajdują się 22 hotele, w tym pięciogwiazdkowe Atrium i Le Meridien Lav, kemping oraz liczne kwatery prywatne, a żeglarze mogą cumować w sześciu marinach i przystaniach.

Miasto u podnóża wzgórza Marjan oddalone jest od Zagrzebia o trzy i pół godziny jazdy autostradą. Do Splitu można dopłynąć także statkiem z Rijeki lub Dubrownika, ze wszystkich wysp, a także z wielu miast na wybrzeżu Włoch. Lotnisko w Splicie ma kilka razy dziennie połączenia z Zagrzebiem i wieloma stolicami europejskimi. Do Splitu można także dojechać pociągiem, na który można też załadować samochód.


Źródło: CNTB