Park Narodowy Mljet - śladami świętego Pawła, Odyseusza i Cousteau

Jedna z większych wysp Południowej Dalmacji, Mljet, położony jest w pobliżu Półwyspu Pelješac, Dubrownika i wyspy Korčula. Klimat jest tu śródziemnomorski, z 2500 godzin słonecznych w roku, lata suche i niezbyt upalne, zimy wilgotne.

Park Narodowy Mljet zajmuje jedną trzecią powierzchni wyspy w jej północno- zachodniej części, ogółem 5375 hektarów lądu i morza. Park Narodowy utworzono w listopadzie 1960 roku, a część morską dołączono w 1997roku. Jest to pierwsza, zinstytucjonalizowana próba objęcia ochroną całego ekosystemu na Adriatyku.

Status parku narodowego zawdzięcza dziedzictwu kulturowemu i historii sięgającej czasów plemion iliryjskich, Cesarstwa Rzymskiego i Rzeczypospolitej Dubrownickiej, jednak głównym argumentem były "słono-słodkie" jeziora, bogata flora, rozczłonkowana linia brzegowa z klifami, skałami i licznymi wysepkami, polja krasowe i stare, kamienne osady. Wybrzeże południowe jest strome, pełne jaskiń, natomiast północne jest bardziej dostępne. Znajdują się tu liczne endemiczne gatunki roślin, na czele z chronioną Centaurea ragusina z rodziny Astrowatych.

Ciekawe zjawiska krasowe to groty i jaskinie, a także rzadko na wyspach spotykane okresowe jeziora, których dno znajduje się na poziomie morza, a z których woda znika w morzu. Niezwykły jest także system słonych jezior, unikatowy na skalę światową pod względem geologicznym i oceanograficznym na terenie krasowym. Jezioro Veliko ma powierzchnię 145 hektarów i głębokość do 46 metrów, a Jezioro Malo ma powierzchnię 24 hektarów i głębokość do 29 metrów. Od dziesięcioleci przyciągają one nie tylko naukowców, starających się poznać ich tajemnice i urzeczonych ich pięknem.

Od strony otwartego morza, przez wąski przesmyk woda przedostaje się w głąb wyspy i tak powstało najpierw jezioro Veliko, skąd wąskim kanałem woda przepływa do jeziora Malo. Mimo, iż wypełnione wodą morską, wyglądają jak prawdziwe jeziora, stąd ich nazwa.

Pośrodku jeziora Veliko znajduje się prawdziwa perełka - malownicza wysepka Najświętszej Marii Panny z kościołem i klasztorem Benedyktynów z XII wieku. Jest ona swego rodzaju symbolem wyspy i Parku Narodowego Mljet, znanym także pod nazwą Melita od nazwy hotelu i restauracji, jakie do niedawna znajdowały się w budynku poklasztornym.

Ciekawe atrakcje spotkać można także poza granicami parku, w centralnej części wybrzeża wyspy znajduje się Jama - grota krasowa, której strop się zawalił, wygląda więc jak szeroka studnia. Na jej dnie jest woda, bowiem Jama szerokim tunelem połączona jest z morzem. U wylotu tunelu "parkują" łodzie rybackie należące do mieszkańców osady Babino polje, największej miejscowości na wyspie.

Według miejscowej tradycji Mljet to wyspa Ogigia, na której miał przebywać Odyseusz w gościnie u nimfy Kaslipso. Niczego mu tu nie brakowało, lecz tęsknił za Itaką i Penelopą. Po siedmiu latach Zeus nakazał mu powrót do ojczyzny. Wyspa Mljet posiada autochtoniczne poszycie leśne, które dziś już rzadko można spotkać w basenie Morza Śródziemnego. Dzięki bujnej roślinności nazywana jest od starożytności "zieloną wyspą". Występuje tu pięć różnych rodzajów lasu, co jest zapewne zasługą Benedyktynów, którzy przez kulka wieków gospodarowali na wyspie, a aż do końca XVIII wieku nie pozwalali zasiedlić jej zachodniej części, gdzie obecnie znajduje się większa część Parku Narodowego.

Pozostałości puszczy śródziemnomorskiej z dębem ostrolistnym spotkać można rzadko, najlepiej zachowały się w miejscu nazywanym Velika dolina. Gdzie indziej zastąpiła ją częściowo makia, dziko rosnące drzewa oliwne, chleb świętojański, pinie, a także lasy szybko rosnącej sosny alepskiej, która z czasem stała się rośliną dominującą. Z biologicznego punktu widzenia ważne znaczenie mają także wydmy nadbrzeżne, strome i wysokie skały, a także liczne grzbiety morskie.

Niegdyś w wodach wokół Mljetu zamieszkiwały foki śródziemnomorskie. Sławny francuski oceanograf Jacques Cousteau, który przed czterdziestu laty nurkował w tutejszych wodach, oświadczył, że należą one do najczystszych na świecie. Na wycieczkę do Parku Narodowego Mljet można wybrać się statkiem liniowym z Dubrownika, a także licznymi rejsami turystycznymi z Korčuli, Hvaru i Splitu, które dopływają do portu Pomena. Osady Polače i Pomena łączą z jeziorami ścieżki piesze. Można tu zażywać kąpieli, spacerować wokół jezior i do szczytów Montokuc, skąd przy dobrej pogodzie roztacza się piękny widok na cały Park Narodowy, a także Półwysep Pelješac i otwarte morze aż do wyspy Korčula.


Źródło: CNTB