"Świat stworzony przez bogów z gwiazd i ich własnych łez" (pisarz George Bernard Shaw), "teren obsiany skałami upuszczonymi przez bogów na niebiesko-zieloną wodę, pomarszczone obszary zamieszkiwane przez osły i barany, pola pokratowane przez kamienne murki, kilka oliwek które oparły się morskiemu wiatrowi (..)" - tak najczęściej bywa opisywany odludny, a zarazem fascynujący archipelag Wysp Kornati w Chorwacji. Owe najbardziej niezwykłe miejsce na Adriatyku to zespół 147 skalistych wysepek, niemalże całkowicie pozbawionych roślinności i zasiedlanych jedynie w sezonie oraz ciąg cudownych raf koralowych. Archipelag Kornati o długości 50 km rozciąga się równolegle do chorwackiego wybrzeża między Zadarem a Šibenikiem i jest objęty ścisłą ochroną. Większa część archipelagu należy do Parku Narodowego Wysp Kornati. Wstęp na teren parku, który obejmuje zarówno wyspy jak i świat podwodny wokół nich, jest płatny i możliwy jedynie jachtami prywatnymi lub z wycieczkami zorganizowanymi. Krasowe formy skalne, iście niebiańska woda oraz dzikość terenów, sprawiają, że Wyspy Kornati fascynują i inspirują. Zatopione wraki statków, piękne koralowce i bogata fauna morska dostarczają wielu atrakcji spragnionym przygód odkrywcom świata podwodnego. To idealne miejsce na urlop dla osób nie lubiących rutyny, a zwłaszcza dla wielbicieli żeglarstwa i nurkowania.

Przyroda, budowa genealogiczna

Kornati dawniej tworzyły całość z wybrzeżem dalmatyńskim i łańcuchem dynarskim (posiadają tę samą budowę genealogiczną). Wyspami stały się pod koniec epoki lodowcowej, gdy morze zalało doliny i ocalały jedynie ich szczyty. Wszystkie wyspy archipelagu Kornati mają charakter krasowy z charakterystycznymi dla niego formami m.in. dolinami, grotami itp. (wyjątek stanowi jedynie zbudowana z dolomitów wyspa Vela Smokvica). Klify, urwiste brzegi i tzw. "korony" (skaliste szczyty oblewane przez fale) to charakterystyczne elementy dla archipelagu Kornati. Północne brzegi wysp są łatwiej dostępne, zaś południowe są całkowicie pozbawione źródeł słodkiej wody, co skutecznie zahamowało rozwój osadnictwa i masową turystykę. Sezonowych mieszkańców i parę domków letniskowych można spotkać jedynie w miejscowościach Muter i Dugi Otok. Od 1980r. archipelag wraz z fauną morską wchodzi w skład Parku Narodowego o obszarze 220km2.

Wyspy

Nazwa archipelagu pochodzi od największej jego wyspy - Kornat i odnosi się do rozdrobnionego charakteru wysepek (łac. corrimare). W przeszłości wyspa ta była określana również Insula Sancte Marie, Stomorin, Otok, Trac, Toreta, aż wreszcie w XVII - Coronati. Próby kolonizacji wysp podejmowali Ilirowie i Rzymianie, a od XIV w. były one w posiadaniu Wenecjan (pozostałościami są ruiny nielicznych kościołów). Na wyspie Kornat znajduje się najwyższy szczyt archipelagu Vrh Metlina (Veli vrh, 235 m n.p.m). Zaś główna osada, szczycąca się posiadaniem trzech ulic i kilkudziesięciu domów to Vrulje. Na Kornat znajduje się również bielony wapnem Kościół Matki Boskiej z Tarac z pozostałościami kaplicy z VI-VII w., będący celem pielgrzymek łodzi (w pierwszą niedzielę lipca) oraz miasto Bureta z pozostałościami fortu z VI w.
Z większych wysp archipelagu na uwagę zasługuje również Wyspa Piškera z kaplicą Narodzenia poświęconą Matce Boskiej (z 1560r.), która służyła w czasie II wojny światowej jako szpital dla partyzantów Tito oraz wyspa Korona Mana (Krune Mana) będąca przykładem klifu.
Z kolei należąca do archipelagu Wyspa Żut jako jedyna nie stanowi części parku narodowego, przez co oferuje turystom więcej swobody.
Inne charakterystyczne i godne uwagi wyspy archipelagu to Levrnaka, Lavsa, Kurba vela i Smokvica.

Noclegi, zakwaterowanie

Miejsc noclegowych na archipelagu jest jak na lekarstwo, a przy tym są one bardzo drogie i panują w nich spartańskie warunki (wynik deficytu słodkiej wody pitnej i do kąpieli). Z tego względu najbardziej popularną formą jest spanie na jachtach, jednak rezerwacji miejsc dla cumowania łodzi w marinach należy dokonać odpowiednio wcześnie, gdyż ich ilość jest ograniczona, a chętnych bardzo dużo. Parę hoteli i apartamentów znajduje się na pobliskiej wyspie Muter oraz na lądzie naprzeciwko niej, np. w Tisno lub nieco dalej w Priovac czy Tribunj.

Wycieczki, rejsy

Najpopularniejszą formą zwiedzania archipelagu są wycieczki organizowane przez biura podróży na jedną lub parę wysp Kornati, tzw. "robinsonady" (nazwa tego typu wycieczek podkreśla odizolowanych charakter wysp oraz brak na nich pitnej wody). Najczęściej wyruszają one z miejscowości Muter. Innymi sposobem zwiedzania archipelagu są rejsy wynajętymi lub prywatnymi łodziami.

Park Narodowy Wysp Kornati

Wejście do parku jest dozwolone tylko w dwóch miejscach - na południowym i północnym zachodzie. Wstęp obejmuje zarówno wyspy jak i świat podwodny wokół nich i jest płatny (ok.150kn/dzień), a bilety są kontrolowane przez patrole wodne. Przebywając na terenie parku należy pamiętać, że wyspy są własnością prywatną i nie wolno schodzić z wyznaczonych szlaków.

Nurkowanie, łowienie ryb

Nurkowanie na terenie parku narodowego jest dozwolone tylko w zorganizowanych grupach i jest zawarte w cenie biletu wstępu do parku. To doskonały sposób na odkrycie Parku Kornati wraz ze wszystkim jego zaletami. Liczne wraki statków oraz czerwone i żółte koralowce stanowią super atrakcję dla rządnych przygód płetwonurków. Na terenie parku są również organizowane specjalne zajęcia organizowane dla dzieci. Dozwolone jest też rekreacyjne łowienie ryb, ale odbywa się ono pod ścisłym nadzorem i jest kontrolowane przez straż przybrzeżną.

Jedzenie

W marinach znajduje się kilka rybackich tawern, które oferują świeże, smażone ryby oraz typowe chorwackie dania i trunki. Na deser warto spróbować racuchów z jabłkami i cynamonem.

Wycieczki fakultatywne

Z Kornati warto wybrać się na jedną z wycieczek fakultatywnych do pobliskich miast lub Parku Narodowego Krka. Zaledwie 30 km od portu Muter znajduje się Szybenik (Šibenik) z zabytkową starówką wpisaną na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO i wspaniałą XV-wieczną katedrą św. Jakuba zaprojektowaną przez sławnego chorwackiego architekta Juraja Dalmatinacowa (Jerzego Dalmatyńczyka), będącą jednym z najcenniejszych kościołów w kraju.
Z kolei 63 km od Muter Zadar (Zara), piąte co do wielkości miasto kraju, będące centrum gospodarczym i kulturalnym północnej Dalmacji, gdzie jak twierdził amerykański reżyser Alfred Hitchcock, zachód słońca jest piękniejszy niż w Kalifornii. Największymi atrakcjami miasta są: Muzeum Archeologicznym z kolekcją zabytków liczących ponad 2 tys. lat oraz tzw. organy morskie, wbudowane w nadbrzeże i wydające niski dźwięk, gdy nadchodzi fala (wrażenie jakby dźwięk pochodził z morza). Inne zabytki Zadaru to m.in.: rzymskie forum i ruiny budowli rzymskich, kościół przedromański św. Donata z IXw., romańska Katedra św. Anastazji z przełomu XII w./XIII w., kościół św. Marii z dzwonnicą z 1105, kościół gotycki św. Tomy z XIV w., ratusz, barokowe pałace itp. Miasto znane jest również ze słynnego wiśniowego likieru Maraschino.
Prawdziwą ucztą dla oczu, której nie wolno przegapić jest wycieczka do przepięknego Parku Narodowego Krka. Liczne wodospady i jeziorko na którym znajduje się sławna wysepka Visovac z klasztorem franciszkanów są niezapomnianą atrakcją dla każdego. Park Narodowy Krka znajduje się 18km na północ od Šibeniku, a przez jego środek jego terenu przepływa najpiękniejsza krasowa rzeka Chorwacji. Niesamowite wrażenie na turystach robi potężny wodospad Skradinski Buk. Można się do niego dostać z miasta Skaradin - statkiem lub pieszo wyznaczonymi ścieżkami spacerowymi. Na wyprawę do Parku Krka trzeba zarezerwować cały dzień, ale satysfakcja jest gwarantowana.

Pogoda

Najlepszym terminem na wypoczynek na Archipelagu jest okres od czerwca do września. W lipcu i sierpniu termometry w dzień wskazują średnio ok. 27ºC a noce są bardzo ciepłe. W miesiącach letnich bardzo rzadko zdarzają się przelotne opady. Ponadto Archipelag Kornati słynie z bardzo ciepłej wody, której temperatura w sezonie zazwyczaj wynosi powyżej 25ºC i dochodzi nawet do 30ºC!!!